Gemiddeld examen Grieks

Uit onze analyse van het eindexamen Grieks 2024 t.o.v. andere examens tussen 2000 en nu, blijkt dit een behoorlijk gemiddeld examen Plato ondanks een opvallende uitschieter in toepassingsvragen (21%). Er wordt meer verwacht van de leerling aan inzicht dan in voorgaande examens Plato het geval was. Vragen over een (literaire) vertaling, achtergrond- en grammaticavragen vormden ieder 7% van het examen.

Net als altiijd waren inhoudelijke vragen in de ruime meerderheid.

Sinds de aanstelling van de nieuwe examencommissie is de afbeeldingsvraag (geschaard onder toepassing) terug van weg geweest. Net als in 2023 Herodotus was er sprake van een reflectievraag (ook onder toepassing ingedeeld), waarbij niet zozeer het antwoord, dan wel de beargumentering achter het antwoord beoordeeld werd.

Hilarisch correctiemodel?

De reflectievraag (13) was: ‘Beargumenteer of jij in dat geval liever zou willen zijn zoals de losgemaakte persoon of liever zoals de gevangenen in de grot. Betrek in je antwoord een gegeven uit tekst 1.’ Dit betekent dat elk antwoord goed gerekend moet worden, als tenminste de argumentatie terug te voeren valt op een element uit tekst 1. In het correctiemodel worden de te verwachten argumenten goed gerekend en daarnaast:

‘Ik zou willen zijn zoals de losgemaakte persoon, want ik ben dol op leren – waarvoor zit ik anders op school?’

En ik hoop dat dit gewoon hilariteit is van de examencommissie, want nergens in tekst 1 staat iets over de waarde van leren. Het lijkt me dat het doel van de reflectievraag zou moeten zijn dat de leerlingen laten zien dat ze op basis van gegeven informatie argumenten kunnen destilleren en afwegen tegen elkaar en daaruit hun eigen mening kunnen formuleren. Jammer dat er geen enkele vraag over argumentatie gesteld werd, want juist bij filosofie is het beoordelen en afwegen van argumenten zo’n wezenlijk onderdeel van de teksten. Narratologie is al jaren een ondergeschoven kindje op het examen en ontbrak ook dit jaar geheel op het CE.

Tekstenkeuze en vraagformulering

De keuze voor een tekstgedeelte uit de grotvergelijking wekte geen verbazing. Wel verbaasde me de puntverdeling bij sommige vragen. Zo leveren vraag 4c en 6 ieder 1 punt op, terwijl een leerling meerdere elementen met elkaar moet combineren om tot een goed antwoord te komen, terwijl simpelere vragen evengoed 1 punt opleveren.

Vraag 8 (de enige vraag over stilistiek) en vraag 17 vond ik onnodig vaag geformuleerd. Vraag 12 voegde voor mij geen waarde toe met betrekking tot inhoudelijke kennis over de tekst. Bij vraag 22a schoot -wat mij betreft- het correctiemodel tekort. Ik hoor nergens in het gegeven antwoord dat een leerling het imperfectum kan (mag/moet?) toelichten als een onvoltooide handeling. Dat extra inzicht zou ik waarderen als docent, ook al werd het door de vraagformulering niet vereist.

Vertaling van het CE Grieks 2024

Het zou het CITO sieren om de vertaaltekst net wat groter en met meer regelafstand af te drukken (mij al jaren een doorn in het oog). Dan kunnen leerlingen wat aantekeningen maken tijdens hun vertaling zonder dat de hele tekst onleesbaar wordt. In het correctiemodel valt op dat veel participia (vaak) als hoofdzin vertaald mogen worden door de leerlingen zonder enige puntenaftrek. Vertaalt een leerling echter een persoonsvorm in de bijzin als hoofdzin, dan worden meteen alle punten afgenomen. Persoonlijk vind ik dit vrij inconsequent. Ik ben heel benieuwd wat classici in Nederland vinden, laat weten hoe jij erover denkt!

Hoewel in de inleiding gesproken wordt over ‘sofisten’, rekent het correctiemodel een vertaling met ‘deskundige’ goed, terwijl dat inhoudelijk redelijk storend is. Hetzelfde probleem heb ik ook met περί τινος λόγου διελεγόμεθα, waarin λόγος vertaald mag worden als ‘woord’ zonder enige puntenaftrek, terwijl dat inhoudelijk echt niet logisch is.  Ik denk dat in sommige gevallen kolonnen meer punten hadden moeten opleveren, zodat ‘kleine’ foutjes wel aangerekend kunnen worden zonder alle punten te verliezen. Het is -gelukkig voor de leerlingen- wel een vertaaltekst met relatief veel werkwoorden en dus kleine zinsdelen.

Conclusie

Ondanks de af en toe vage formuleringen van de vragen was dit examen Grieks geen moeilijk eindexamen voor wie de teksten vooral inhoudelijk hebben voorbereid. Ik denk dat er door de examencommissie voor de volgende jaren beter gekeken moet worden naar de formulering. Er wordt bij de citeervragen (soms erg) ruim goed gerekend en ook het nakijkmodel voor de vertaling is behoorlijk soepel te noemen.

Bekijk hier zelf het examen Grieks 2024:
Tekstboekje CE Grieks 2024-1
Vragenboekje CE Grieks 2024-1
Correctiemodel CE Grieks 2024-1

Discussie

Wat denk jij van het CE Grieks 2024? Online (o.a. op facebookgroepen) worstelen docenten al met de toepassingsvraag, waarbij leerlingen een verschil en overeenkomst moeten opmerken tussen het Bijbelse ‘God schiep de mens naar zijn evenbeeld’ en de schepping in Aristophanes’ verhaal. Het is niet gek dat leerlingen daar breder denken dan het correctiemodel. Genoemde antwoorden: ‘beide verhalen zijn scheppingsverhalen (i.t.t. evolutietheorie)’ en ‘in de Bijbel zijn er twee geslachten, in het andere verhaal drie’. Dat is in wezen het probleem bij reflectie, want ieder brein werkt anders en dus variëren de antwoorden sterk. Wellicht dat extremen kunnen worden beperkt door de vraagformulering aan te passen. Sowieso wordt er veel geklaagd onder docenten (en leerlingen) over de soms onnodig ingewikkelde vraagformuleringen.

Arjen van Veelen deed voor het NRC ‘herexamen’ Grieks en vond het CE Grieks 2024 pittig. Dat vind ik overigens niet gek als je een taal al 20 jaar hebt laten verstoffen. Zijn mening over het examen lees je via NRC.